چرا باران نمی بارد؟
اما اگر تهراني هستيد و ساكن پايتخت، شايد شما هم اين نكته را قبول داشته باشيد كه نه ديگر پاييز امسال تهران رنگ و بويي از باران و رگبار و رعد و برق داشت و نه زمستانش كه كم كم ميرود جاي خود را به بهار دهد، حال و هوايي زمستاني دارد.
اين را نه فقط از كمبود نزولات آسماني در فصل زمستان و هواي گرم و آفتابي ماه هاي بهمن و اسفند بلكه از نوع لباس پوشيدن شهروندان نيز ميتوان حس كرد. پالتوهاي زخيم، كلاه، دستكش و شال گردن برخي روزها جاي خود را به لباسهاي نه چندان زخيم بهاره دادهاند.
زمستان كم بارش و هواي نسبتا معتدل كشور (بويژه در تهران) در آخرين روزهاي اسفند به هم رسيدهاند تا يادآور روزهاي بهاري باشند. با اين تفاوت كه هنوز درختان جوانه نزدهاند و در خانهها و ادارات، بخاري و شوفاژ روشن است.
سرماي استخوان سوز با بارش برف سنگين كه گاهي موجب تعطيلي مدارس ميشد، تبديل به زمستاني با هواي آفتابي و تقريبا گرم شده كه هنوز با وجود قرار گرفتن در آخرين ماه زمستان، در بسياري از شهرهاي كشور از جمله تهران يك دل سير برف نباريده است.
ديگر ديدن صحنه بارش برف زمستاني كه روي زمين بنشيند و رفت و آمد عابران و خودروها را با سختي مواجه كند به خاطرهاي تبديل شده و به همين دليل است كه گاهي با بارش چند قطره باران شهروندان تهراني را حسابي سر ذوق ميآورد. هرچند اين بارش زياد طول نميكشد و ظرف مدت كوتاهي هواي ابري و گرفته جاي خود را به آسمان آفتابي ميدهد.
كاهش بارندگيها در پاييز و زمستان امسال اين نگراني را در مسوولان و مردم بهوجود آورده كه مبادا اين وضعيت، تابستاني گرم همراه با خشكسالي و بحران كم آبي را براي استانهاي كشورمان رقم بزند.
زمستان امسال در حالي وارد آخرين ماه خود شده كه مردم اغلب شهرهاي كشورمان و بويژه پايتخت نشينان حسرت بارش برف زمستاني بر دلشان مانده است.
جلوه بهاري زمستان امسال اگرچه چندان هم ناخوشايند نيست اما نگرانيهايي را برانگيخته است كه وقتي اسفند رنگ و بوي ميانه بهار را دارد،پس بهار چه جلوهاي از خود نشان خواهد داد؟
در واقع پرسشي كه هواي بهاري آخرين فصل سال به ذهن آورده، اين است كه آيا بايد در بهار و تابستان امسال منتظر هواي خشك و گرماي كلافه كننده باشيم؟
اين شگفتي و ابهام درباره وضعيت آب و هواي كشور در حالي ذهنها را بهخود مشغول كرده است كه بسياري از كارشناسان آب و هوا و اقليم معتقدند كم شدن سرما و بارندگي در زمستان، الزاما نشانه كمشدن بارندگي در بهار و سرانجام خشكسالي شديد نيست. در حالي كه كارشناسان محيط زيست دليل اصلي اين ناهنجاري را تغييرات اقليميدر دنيا ميدانند، برخي ديگر اين وضعيت را طبيعي و ناشي از تغييرات هواشناسي ارزيابي ميكنند.
تهرانيها در حسرت برف
چند سالي است كه زمستانهاي تهران ديگر حال و هواي گذشته را ندارد. مدتهاست روزهاي آفتابي با هوايي نسبتا معتدل جاي خود را به سرماي استخوانسوز زمستان داده است.
اين درحالي است كه شدت بارش در جغرافياي كشورهاي حوزه آمريكا و اروپا در آغاز سال ميلادي جديد به حدي است كه ماههاست فعاليت روزمره و شرايط عادي زندگي شهروندان را فلج كرده است.
با اينكه ميزان بارشهاي كشور به استناد آمارهاي سازمان هواشناسي 15 درصد بالاتر از نرم استاندارد را نشان ميدهد، اما كميبارشها در سالهاي گذشته نياز آبي را به حدي بالا برده كه موجب برداشت بيشازحد سفرههاي زير زميني و خالي شدن ذخيرههاي آب كشور شده است و اين مساله موجب شد كارشناسان بارها نسبت به مديريت منابع آب هشدار دهند.
ركورد شكني پس از 55 سال
رسيدن دماي هواي تهران به 19 درجه سانتيگراد در يكي از روزهاي اواخر بهمن، شرايطي را بهوجود آورد كه در زمستان 88 بيسابقه بود و شهروندان تهراني آن را تجربه نكرده بودند.
البته رسيدن دماي هواي پايتخت به 19 درجه سانتيگراد آن هم نه در بهار و تابستان بلكه در فصل زمستان چندان بيسابقه هم نبوده است، اما از آن زمان 55 سال ميگذرد.
آخرين بار در 27 بهمن 1333 گرماي هوا تهران به 19 درجه سانتيگراد رسيده بود و از آن روز به بعد، بهمدت55 سال پس از آن تاريخ ديگر در اين روز از بهمن ماه دماي هوا از 18 درجه سانتيگراد بالاتر نرفته بود تا يكي از روزهاي اواخر بهمن ماه امسال كه ركورد دماي هواي تهران با رسيدن به 19 درجه سانتيگراد شكسته شد
11 درصد كاهش بارش در بلند مدت
مديركل پيشبيني سازمان هواشناسي كشور در گفتگو با «جامجم» در اين باره ميگويد: بارش برف در تهران كم شده است اما در اين خصوص كه تغييرات اقليميتوانسته باشد هواي تهران را به سمت بارش كمتر هدايت كند نميتوان به اين زودي حكم صادر كرد، چرا كه در ميزان بلند مدت بارش در تهران تغييري به وجود نيامده است
پرويز رضازاده با اشاره به اينكه مجموع بارشها از اول مهر تا ابتداي اسفند بهطور ميانگين در كشور تاكنون 5/126 ميليمتر بوده است، ميگويد: اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته 98 ميليمتر بوده درحالي كه مجموع بارشها بهطور ميانگين بايد 142ميليمتر باشد. وي ميافزايد: در واقع نسبت به مدت مشابه سال گذشته 29 درصد افزايش ميزان بارش داشتيم، اما نسبت به استاندارد ميانگين بلند مدت با 11 درصد كاهش ميزان بارش مواجه شدهايم.
مديركل پيش بيني سازمان هواشناسي كشور تاكيد ميكند: توزيع بارندگيها طي سال جاري در سطح كشور از نظر زماني در حد نرمال بوده، اما اين بارشها در برخي استانها مانند آذربايجان شرقي و غربي بيشتر و در برخي شهرها مانند تهران كمتر بوده است.
بارشها در وضعيت عادي
رضازاده چندان اين نكته كه زمستان نسبتا گرم و كم بارشي را پشت سر گذاشتهايم، را نپذيرفته است و ميگويد: ما پيشبيني كرده بوديم كه زمستان امسال دماي هواي برخي استانهاي شمالي تا 15 درجه گرمتر شود.
وي سپس بحث را به اين موضوع پيوند ميزند كه ما كشوري نيمهخشك داريم و متوسط بارش امسال در سراسر ايران خوب بوده است و شايد در شهر تهران، بارندگي قابل توجهي نداشتهايم اما متوسط دماي هوا تفاوت آنچناني با سالهاي گذشته نداشته است.
در حالي اين كارشناس هواشناسي اوضاع را عادي ميداند كه بسياري از تهرانيها همچنان منتظر بارش برف هستند و با آغاز شمارش معكوس براي پايان زمستان و آمدن بهار احتمال اينكه پايتخت زمستان88 را بدون برف به پايان ببرد بسيار زياد است.
اما اين كارشناس هواشناسي چندان با اين پيشبيني موافق نيست و معتقد است امكان دارد در روزهاي پاياني اسفند شاهد بارش برف و باران باشيم و باز هم زمستان سال گذشته را مثال ميزند كه بيشترين ميزان بارش باران در آخرين ماه اين فصل بود.
رضازاده در پيشبيني فصل بهار سال آينده ميگويد: نبايد انتظار داشت در فصل بهار به يكباره با حجم زياد و دفعات مكرر بارندگي مواجه شويم و پيش بيني ما از وضعيت بارشها در فصل بهار تقريبا مشابه وضعيت پاييز و زمستان امسال است.
مديركل پيشبيني سازمان هواشناسي درخصوص تاثير بارشها بر وضعيت اراضي كشاورزي طي سال آينده ميگويد: ميزان بارشها براي اراضي كشت ديم مناسب و مطلوب بوده است و براي كشاورزي غيرديم (كشت آبي) نيز اين امر بستگي به وضعيت منابع آبي دارد و اينكه منابع آبي زيرزميني ما چه مقدار است و از اين منابع چه ميزان برداشت خواهد شد.
دهه80، دهه خشكسالي
منابع رسمي 2 سال آخر دهه 70 را خشكترين سالهاي 4 دهه گذشته اعلام كردهاند، اين در حالي است كه با آغاز نيمه دوم دهه 80 خشكسالي ركوردي جديد به جا گذاشت.
از سال زراعي 86 85 بارندگي حتي نسبت به سالهاي كم آب آخر دهه گذشته، سيري نزولي را آغاز كرد كه همچنان ادامه دارد.
در كشور ما، سالهاست بحثهاي جدي براي حفظ منابع آب، بهره برداري مناسب از بارشهاي فصلي با روشهاي گوناگون آبخيزداري مطرح شده و حتي در مناطقي از كشور با اجراي اين روشها دستاوردهاي خوبي هم حاصل شده است، اما هنوز يك برنامه جامع و كلان در اين خصوص وجود ندارد و حتي در مواردي حاكم شدن شيوههاي متكي بر آزمون و خطا، اجراي سراسري روشهاي موفق ذخيرهسازي طبيعي آب در كشور را متوقف كرده است.
حتي اگر كمي بارشها در فصل زمستان چند سال اخير در بسياري از شهرهاي كشور و بخصوص تهران از نظر كارشناسان و صاحبنظران حوزه هواشناسي همچنان در حد طبيعي باشد و چندان نگرانكننده به نظر نرسد، اما به هر حال ضروري است مسوولان همچنان از ضرورت توجه به حفظ منابع آبي كشور با در نظر گرفتن اين نكته كه ايران در منطقه جغرافيايي خشكي قرار دارد، غافل نشده و براي جلوگيري از خطر بروز خشكسالي در كشور از هم اكنون چارهانديشي كنند.
پوران محمدي
چرا باران نمی بارد؟
یادش به خیر زیر باران می دویدیم و می خواندیم: «باز باران با ترانه با گوهرهای فراوان می زند بر بام خانه» یا آن زمان که بارشهای مکرر برف باعث تعطیلی مدرسه می شد و ما را پارو به دست راهی پشت بام خانه می کرد.
سالهاست که دیگر از آن برف و باران خبری نیست. بارشهای پراکنده هم که دردی را دوا نمی کند. مدتهاست که از پاییز و زمستان جز باد و سرما نصیبمان نمی شود. هر چند به هشدارهای کم آبی عادت کرده ایم اما واقعا دچار بلای بزرگی شده ایم به نام بی آبی. یک کلام؛ «آب نیست». آسمان قهر کرده و تحویلمان نمی گیرد. شاید اگر دستها را بلند کرده و تکانی بدهیم داد، فریاد و ناله ای سر دهیم ابرها ما را ببینند و خدا به ما رحمی کند.
گرم شدن هوای زمین، زیاد شدن آلاینده های جوی، سوراخی لایه اوزن، موقعیت خاص اقلیمی و ... پاسخهایی است که ما درصدد انکار آنها نیستیم. این مقاله برای توجه دادن اذهان به علت دیگری است. علتی بس مهم که در هیاهوی دنیاگری کمتر به چشم می آید. دلیلی که در بحثهای اتو کشیده کارشناسان آب و هوا هیچ اثری از آن یافت نمی شود.
یادمان باشد:
انسان تافته جدا بافته از این عالم نیست. بین او و جهان اطرافش یک ارتباط متقابل وجود دارد. همانگونه که محیط اطرافش در او اثر می گذارد، اعمال و رفتار او هم در جهان اطرافش موثر است؛ این همان رابطه منطقی است که خدا در خلقت خود لحاظ کرد. (96/اعراف،41/روم) بر این اساس اگر بد کردیم، شک نکنیم که ابر و باد و مه و خورشید و فلک هم رفتارشان با ما بد و قهرآمیز خواهد شد.
چه اتفاقی افتاده است؟!
سالیانی نه چندان دور در این کشور اوضاع بارندگی به گونه دیگری بود؛ چرا که مردم طور دیگری بودند. آنقدر به خود و هم نوعانشان رحم می کردند که خدا هم رحمتش را ذره ای از آنها دریغ نمی کرد. بارندگی مناسب و به موقع یکی از الطاف بی شمار خداوند عالَم به این مردم بود. مردمی که غالبا فکر و ذکرشان اسلام بود و ارزشهای آن. آنها برای دین قیام کردند و سپس با تمام وجود و غریبانه مال و جان دادند، تمام سختی را کوچک و بزرگ را به جان خریدند تا این پرچم نیفتد.
چرا در آن سالهای ایثار و گذشت خبری از کم آبی و بارانی نبود. سالهایی که معنویت و خداباوری بین اکثر مردم موج می زد. سالهایی نه چندان دور که فکر و ذکر اکثری مردم، خدا بود و ارزشهای اسلام.
در آن سالها مردم برای بیست لیتر نفت ساعتها به صف می ایستادند؛ اما زبانشان از شکر و دستشان از کمک به همنوع باز نمی ایستاد. ایام جنگ را خوب به یاد دارم زمانی را که برای خرید بیست عدد نان لواش، ساعت 5 صبح، شماره می گرفتیم و تا به نان برسیم اذان ظهر می شد اما در همان هوای سرد زمستانی دلها به هم گرم بود و چهره شهرمان خدایی تر بود.
ماهواره با ماه پاره هایش هرزه گری را ارزش و عادی نکرده بود. غیرت مردان بر قامت ناموسشان نمایی داشت و حیا از سر و روی زنان و دختران این شهر نمایان تر بود.
اگر هم مسابقه ای بود در فشار و راندن یکدیگر نبود در تقرب الی الله بود. یاد باد آن روزگاران که چه شیرین و دلنشین بود.
اکثر مسئولین مانند رهبرشان زیست می کردند و بینشان نبرد قدرت و ثروت نبود. نبردی که کشته و زخمیانش کسی نیست جز قشر ضعیف و مستضعف.
«این نگاه، نظر به نیمه خالی لیوان و سیاه بافی و متهم کردن همه مردم جامعه نیست؛ بلکه یک مقایسه ایست دردمندانه بین گذشته و حال.
به راستی چه توقعی از رحمت خدا می توان داشت؟
اگر خمس واجب ترک شود و کشاورزان و دامداران پرداخت زکات را حرام بدانند.
اگر خون ضعیف مکیدن و مردم را به خاک سیاه نشاندن بشود هنر زندگی و رمز پیشرفت.
اگر خانه ها به جای آنکه کانون مهر و عاطفه باشند تبدیل شوند به رستورانی برای غذا خوردن، جایی برای خوابیدن و گاهی هم محلی برای برگزاری میهمانی های امروزی.
اگر تابلو لزوم رعایت ظواهر و شئونات اسلامی فقط به عنوان تشریفات به دیوار نصب شود و عملا خبری از آن نباشد.
واقعا چه توقعی هست؟ در جایی که گویا کسی از کسی خبر ندارد. یکی ویلایش دیگر جایی برای پارک ماشینهای جور واجورش ندارد و یکی های زیادی هم در تامین مایحتاج اولیه زندگی خود و عیالشان بدجوری در مانده اند. خصوصا آن حاجیانی که با ولیمه های چند صد میلیونی حج خود را به دیگران قبولاندند.
حال که اینطور است؛ برویم خدا را شکر کنیم که به جای باران، سنگ از آسمان نمی بارد. «ما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ »؛ خدا [در عذاب كردنشان] به آنان ستم نورزید، بلكه آنان همواره [با مرتكب شدن به انواع گناهان] به خودشان ستم مىكردند. (33/نحل)
راه جبران
راه جبران این کج روی بازگشت از بی راهه به راه اصلی است. برگشت به دامان دین است. اگر اندیشه ها و انگیزه ها خدایی شد آنگاه وعده خدا هم محقق می شود که فرمود: درهای برکت را از زمین و آسمان به روی شما می گشایم.
«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ »؛ و اگر اهل شهرها و آبادىها ایمان آوردند و پرهیزكارى پیشه كنند، یقیناً [درهاىِ] بركاتى از آسمان و زمین را بر آنان مىگشاییم. (96/اعراف)
نوشته امید پیشگر- گروه دین و اندیشه تبیان
چرا گاهی پر انرژی و گاهی کم انرژی می شويم؟
شاید شما هم مثل ما تجربه کرده باشید که بعضی روزها از قدرت و انرژی زیادی برخورداریم و قادر به انجام هر کاری هستیم و بعضی وقتها آنقدر خسته و بی رمق هستیم که از انجام کارهای ساده خود نیز رنجور می شویم، گاهی اوقات سرحال و شاداب هستیم و برعکس بعضی روزها بی دلیل کسل و بی حوصله هستیم و نیز در مورد قدرت ذهن ما نیز چنین است بعضی روزها خوب یاد می گیریم و حافظه خوبی داریم و اما در برخی مواقع کندذهن و تنبل می شویم ، براستی چرا چنین حالتی در ما رخ می دهد؟عوامل بسیار زیادی در پاسخ به این سوالات دخیل هستند، جهان هستی راز و رمزهای عجیبی دارد و عوامل بسیار متعددی می توانند بر حالات و سطوح انرژی های ما تأثير بگذارند که بعضی از اين عوامل درونی و بعضی ديگر عوامل بيرونی هستند.یکی از این عوامل درونی بيوريتم نام دارد که در زير به شرح آن می پردازیم : بيوريتم يعنی زيست آهنگ يا آهنگ زندگی که به خاطر وجود بیوریتم در سیستم بدن ماست که ما تغییر حالت می دهیم، در واقع نیروی جسمانی، حالات روحی و میزان احساسات ما و نیز توان فکری و قدرت یادگیری و حتی حس ششم ما همه به شکل دوره ای کم و زیاد می شوند و در وجود انسان سطوح انرژیهای مختلفی وجود دارد که از بدو تولد فرد شروع به زیاد شدن و سپس کم شدن و تکرار این دوره ادامه می یابد و تغییر این سیکل ها باعث تغییر حالات مختلفی در انسان می شود. واژه بیوریتم در واژه نامه آکسفورد به صورت زیر تعریف شده است: «هر الگوی مکرری از فعالیتهای فیزیکی، احساسی و اداراکی که بر رفتار انسان اثر می گذارد»
* فلسفه بیوریتم در کائنات و انسان: با کمی دقت و تأمل در محیط اطراف خودمان در می یابیم که در اکثر چیزها حالت دوره ای و تکرار وجود دارد پیدایش شب و روز، حرکت ماه به دور زمین، چرخش زمین به دور خورشید و پیدایش فصل ها و تکرار آنها و رشد گیاهان در بهار و خواب زمستانه آنها و کوچ پرندگان مهاجر و وزش بادها و ریزش برگ درختان و رویش مجدد آنها همه حکایت از وجود فلسفه بیوریتم در کل کائنات می کند که البته خالق هستی در هر گوشه هستی بیوریتم مخصوص خودش را آفریده و در کتاب آسمانی قرآن آیات فراوانی اشاره به این موضوع دارند مثلاً در آیه 80 سوره مؤمنون: «او کسی است که زنده می دارد و می میراند و در پی یکدیگر آمدن شب و روز از اوست، آیا تعقل نمی کنید؟» و نیز در آیه 5 سوره جاثیه: «در پی یکدیگر آمدن شب و روز، و روزیی (بارانی) که خداوند از آسمان فرو فرستاده است، و زمین را پس از پژمردنش بدان زنده داشته است و در گرداندن بادها مایه های عبرتی برای خردمندان هست» این آیات اشاره به بیوریتم در طبیعت و تعقل در آن می کند و در آیات فراوان دیگری اشاره به گردش خورشید و ماه، شب و روز و حیات مجدد گیاهان که همه را مایه های عبرت برای اندیشه وران می داند و با دقت در این پدیده وجود سیکل های بیوریتم را می توان درک کرد، در واقع خالق هستی وجود بیوریتم را در جهان هستی لازم دانسته و در هر گوشه ای آن را به شکلی خلق کرده است البته بهترین و کاملترین آفرینش خداوند انسان است که اشرف مخلوقات محسوب شده و کاملترین شکل های بیوریتم در جهت منافع او در وجود انسان خلق شده است که باعث تغییر حالات مختلف درون انسانها می گردد که حتی خدای متعال در آیه 19 سوره انشقاق: «سوگند که شما از حالی به حال دیگر درآیید» نیز اشاره به تغییرات و دگرگونی حالات مختلف در وجود انسان دارد که لازمه رشد و تکامل انسان و حکمت خداوند است زیرا انسان را کاملترین و بهترین مخلوق خود قرار داده و انسان در بهترین حالت ممکن خلق شده است و در آیه 4 سوره تین فرموده: «لَقَد خَلَقنَا الانسانَ فی اَحسنِ تقویم» «براستی که انسان را در بهترین قوام آفریده ایم». به هر حال پذیرفتن فلسفه بیوریتم با نشانه های موجود در طبیعت و دگرگونی حالات مختلف در درون خودمان کار زیاد مشکلی نیست اما شاید به این فکر بیفتیم که وجود بیوریتم چه فایده ای برای ما دارد؟ به هر حال هر پدیده ای که خداوند در وجود ما خلق کرده بی حکمت نیست و مطمئناً لازمه رشد و تکامل ما بوده است، در اینجا ما با مثال هایی ساده سعی در تشریح فواید بیوریتم داریم، کافیست یکبار دیگر بیوریتم را در خود بررسی کنیم ، تغییر حالات یا سطوح انرژیهای مختلف فیزیکی، احساسی و ادراکی در وجود ما که گاه این انرژیها زیاد و گاه کم می شوند چرا؟ قبل از آن به توضیح اصل جاری بودن بوعلی سینا می پردازیم: «آب چون بماند می گندد و زلال است تا روان است» و خود به تجربه دیده اید آبی که در برکه ای ساکن بماند به گنداب تبدیل می شود و اگر در جویباری جاری شود زلال خواهد شد، در واقع ما در تمام مسائل زندگی باید اصل جاری بودن را رعایت کنیم تا نگندیم. همیشه جاری باشیم و از بسته بودن بپرهیزیم مثلاً فردی که پولش را به جریان می اندازد و از آن می بخشد جریان برکت و فراوانی را به سوی خود جاری می کند و کسی که خساست و بسته بودن را پیشه می گیرد حالت فقر و نداری را تجربه می کند. کسی که از علمش به دیگران می آموزد دائماً صاحب دانش و کمالات جدیدتر می گردد، این مثال های ساده لزوم جاری بودن را به ما گوشزد می کند. حال که با مفهوم جاری بودن و لزوم آن آشنا شدید به مبحث بیوریتم در وجود انسان باز می گردیم. اگر ما وجود خودمان را مانند ظرفی از انرژی تصور کنیم که توسط خداوند انرژی فیزیکی، احساسی و ادراکی در وجود ما سرشار می شود، حال اگر این انرژی در وجود ما ثابت بماند حالت ماندگی، کهنگی و گندیده پیدا خواهد کرد باید اصل جاری بودن در ما شکل بگیرد تا جریان انرژی در ظرف وجودی ما جاری شود و ما سرشار از انرژی تازه و زلال و پاک شویم به همین جهت در ظرف وجودی ما دریچه هایی برای تخلیه انرژیها و نهایتاً جاری شدن آنها در وجود ما تعبیه شده است که با باز و بسته شدن این دریچه در ظرف انرژی ما تغییرات میزان انرژی صورت می گیرد ، مثلاً زمانی که دریچه بسته می شود سطح انرژی ما ماکزیمم و زمانی که دریچه کامل باز می شود سطح انرژی ما مینیموم است و این شاید مثال واضحی برای درک بهتر موضوع باشد و اگر به این مثال ساده توجه کنیم درمی یابیم که پرو خالی شدن سطوح انرژی در وجود ما به خاطر اصل جاری بودن جهت زلال و تازگی انرژی ما چیز خوبی است و نباید حالتی مثل کمبود انرژی را بد دانست ، در واقع این زمان جهت تخلیه شدن ظرف انرژی ما از انرژی کهنه و قدیمی و تمیز شدن ظرف انرژی ما و آماده شدن برای دریافت انرژی نو و جدید است . از دلایل مهم دیگر پر و خالی شدن انرژی در وجود ما (بیوریتم) جلوگیری از یکنواختی و روزمرگی ماست در واقع تا تاریکی نباشد ، جلوه روشنایی مهم شمرده نمی شود، تا کمبود نباشد ، فراوانی احساس نمی شود و یا اصلاً اگر حال بد نباشد حال خوب و شادی احساس نمی شود و یعنی اگر حال خوب و پرانرژی بودن دائمی شود مطمئناً قدر و درک طعم آن شناخته نمی شود و یک امر عادی و بی ارزش خواهد شد مسلماً خلقت هر پدیده ای در وجود هستی توسط خداوند بی حکمت نیست و اما شاید امروز ما حکمت آن را درک نمی کنیم!
* مثال هایی برای درک بهتر بیوریتم:
1- باطری: شما تصور کنید که باطری قابل شارژی در اختیار دارید ابتدا این باطری کاملاً پر و به شما انرژی و روشنایی می دهد پس از استفاده از قدرت آن کاسته شده و این مانند ناحیه مثبت بیوریتم شما می تواند باشد تا اینکه میزان انرژی آن به حد صفر می رسد در این لحظه شما هیچگونه روشنایی ندارید تا باطری زیر شارژ قرار گیرد این لحظه صفر و بی انرژی را روز بحرانی در بیوریتم شما گویند پس از قرار گرفتن باطری در حالت شارژ وجود روشنایی برای شما امکان پذیر شده و این مانند ناحیه منفی بیوریتم می باشد تا زمانیکه باطری کاملاً شارژ شود. نتیجه: در هر دو حالت شارژ و دِشارژ می توان روشنایی داشت ، اما زمان قبل از شارژ یا روز بحران هیچ انرژی وجود ندارد پس ما باید مراقب روزهای بحرانی باشیم.
2- چشمه آب در طول سال: اگر دقت کنید خواهید دید که چشمه های آب کوهساران در بهار پرآب هستند و در تابستان آرام آرام کم آب می شوند و در روزهای پایانی تابستان خشک می شوند و در فصل پائیز و زمستان با بارندگی سرشار از آب می شوند. بهار و تابستان چشمه همچون زمان مثبت منحنی بیوریتم در وجود ماست و روز پایانی تابستان که چشمه خشک می شود روز بحرانی در بیوریتم ما و پائیز و زمستان چشمه همچون زمان منفی منحنی بیوریتم ما جهت شارژ شدن می باشد. پس ما باید مراقب روز بحرانی یعنی روز آخر تابستان و روز خشک شدن چشمه باشیم.
3- لذت بردن از فصل های سال : بعضی ها فقط فصل بهار و تابستان را خوب و زیبا می دانند و از آن لذت می برند و پائیز و زمستان را ناخوشایند می دانند در صورتی که اگر پائیز و زمستان نباشد فصل بهار و تابستان پربار نخواهند بود به هر حال اگر ما یک فرد آگاه باشیم از زیبایی و طراوت بهار حداکثر استفاده و لذت را برده و در تابستان با گردش و تفریح و شنا در آب لذت می بریم در پائیز از زیبایی برگ ریزان و خش خش برگ درختان زیر پاهایمان لذت خواهیم برد و در زمستان با لباس گرم از برف و یخبندان و برف بازی و اسکی لذت خواهیم برد. نتیجه اینکه یک فرد آگاه به فصل ها کلیه فصل ها را عالی و زیبا می داند و از همه آنها لذت می برد. کل نمودار بیوریتم ما مانند 4 فصل زیباست و نباید قسمت مثبت آن را فقط خوب و قسمت منفی آن را بد بدانیم. کافیست نگاه خودمان را تغییر داده و شرایط موجود سطوح انرژی را به همان میزانی که هستند بپذیریم و از تمام روزها و لحظه های زندگی خود لذت برده و هیچ گاه خود را محدود نکنیم.
4- بهره وری کشاورز در طول سال : در فصل های موجود در طبیعت هر کدام ، میزان انرژی زمین ، آب و هوا برای کشاورزی تغییراتی وجود دارد که یک کشاورز باید در هر فصل و زمان مخصوص خودش مراحل کاشت ، داشت و برداشت را انجام دهد تا بتواند بهره وری بالایی داشته باشد. ما نیز به خاطر بیوریتم داخلی ، فصل های متفاوتی را در درون خود احساس می کنیم و چه خوب است که همچون کشاورز بهترین زمان کاشت ، داشت و برداشت را در وجود خودمان بدانیم تا بهره وری بالاتری پیدا کنیم در باب رسیدن به اهداف و آرزوها مناسب با فصل های درونی ما جهت بهره وری بالاتر در نقشه گنج (فصل چهارم نرم افزار) برنامه کاملی شرح داده شده است و لازم به ذکر است که در این نرم افزار برای درک بهتر وضعیت بیوریتم های مختلف ما از فصل های سال جهت درک و فهم بهتر و ساده تر سطوح انرژیکی استفاده کرده ایم و بدین شکل است که در فصل بهار و تابستان نمودار مثبت و پائیز و زمستان نمودار در منطقه منفی قرار دارد. در فصل زمستان و بهار، نمودار حالت رشد افزایشی دارد و در فصل تابستان و پائیز، نمودار حالت نزولی و رو به کاهش دارد.
گرد آورنده و مولف : محمد افلاکی
کردستان- خبرنگار آفرينش
کم آبي و پس لرزه هاي ناشي از آن بيش از هر موضوع ديگري کشور ايران را درسال 87 تحت تاثير خود قرار داده است. با گذشت 4
ماه از سال ، طي ماه هاي اخير بر اساس آمارهاي موجود وضعيت ذخيره آب سدهاي
کشوردروضعيت هشدار قرار گرفته و به تبع آن توليد برق ، تا مين آب شرب
شهرهاي کوچک و بزرگ و روستاهاي کشور و همچنين آب لازم براي کشاورزي در
مناطق مختلف کشور از اين بحران تاثير پذيرفته اند. خشکسالي و کم آبي سال
آبي 86 و 87
در منطقه و ايران يکي ازخشکساليهاي کم سابقه در دهه هاي اخير ايران است.
ايران به دليل قرار گرفتن در منطقه خشک و نيمه خشک جغرافيايي که دو سوم خاک
کشور را فرا گرفته و بخش کوچکي از آن را جلگه هاي حاصلخيز تشکيل داده از
جمله مناطقي است که طي سال هاي متمادي هر از گاهي با بحران خشکسالي مواجه
بوده است. به طوري که اگر بارندگي و بارش در سال آبي که از نيمه دوم سال
آغاز شده و اواخر نيمه نخست سال بعد به پايان مي رسد در حد کافي نباشد
انواع و اقسام هشدارهاي مربوط به آن از جمله جيره بندي و امثال آن به موضوع
روز جامعه تبديل مي شود. در ماه هاي ابتداي نيمه دوم سال 86 بسياري از دستگاه هاي دست اندرکار در موضوع آب و خشکسالي خبر از سالي همراه با 20 درصد کاهش بارندگي براي ايران داده بودند اما آمارهاي اواخر بهمن به نحوي بود که 25 درصد کاهش را نشان مي داد و اسفندماه نيز خشک ترين ماه هاي سال در 40
سال اخير براي کشور رقم خورد تا به فاصله چند ماه بعد بسياري از استان هاي
ايران در مرز خشکسالي به سر برند.براساس آمارها، در مجموع سال آبي اخير 100 ميليارد مترمکعب کاهش بارش را نسبت به متوسط داشته ايم و کشور با 20
ميليارد مترمکعب کاهش روان آب مواجه شده است.از سوي ديگر با وجود کمبود
ميانگين بارندگي در کشور و وجود منابع آب معدود، دو برابر شدن جمعيت کشور
طي چند سال گذشته، سرانه آب را در کشور افزايش داده است. بر اين اساس طي
دهه هاي اخيرانجام پروژه هاي سد سازي براي تامين آب و نيروي برق در کشور
مورد توجه قرار گرفته و طي سال هاي گذشته دولت ها را واداشته تا منابع
عظيمي از پول را در راه تامين اين امر سرمايه گذاري کنند تا جاييکه ايران
جزو سه کشور بزرگ سدساز منطقه قرار گرفته است.با اين وجود تجربه سال هاي
مختلف نشان داده است که تامين آب کشور باز هم در گرو بارش هايي است که در
فصول سال اتفاق مي افتد و در صورت کاهش بارندگي منابع آب پشت سد کم شده و
در شرايط بحراني بارندگي کم آبي در کشور با وجود سدهاي عظيم و متعدد به
بحران داخلي در سه بخش کشاورزي، برق و آب شرب تبديل مي شود. به گفته
کارشناسان اين حوزه مشکل اساسي در اين نکته است که کارکرد سدها که بايد
دوره هاي خشکسالي را پوشش دهند در حين ساخت مورد توجه قرار نگرفته است و به
اين دليل است که ذخيره آب در پشت سدها به درستي مديريت نشده و به اندازه
کافي صورت نمي گيرد و در آن زمان است که کشوربا بحران کمبود آب مواجه مي
شود.صاحبنظران مسائل فني آب و سد در کشور معتقدند باتوجه به پتانسيلهاي
موجود با پيش بيني و مديريت درست کمبود آب قابل کنترل و ذخيره براي شرايط
بحراني و کم آبي مي باشد. ايران هم اکنون داراي 500 سد کوچک و بزرگ در نقاط مختلف کشور است. در اين ميان 90 سد ايران داراي ظرفيت بالاي 100 ميليون مترمکعب هستند که به نوعي سدهاي مهم کشور تلقي مي شود که از اين تعداد 15 سد برق آبي بوده و 7 هزار و 200 مگاوات برق را به شبکه تحويل مي دهند و 400
سد ديگر برق توليد نمي کنند و تنها براي مصارف آب شرب و تنظيم آب براي
کشاورزي کاربرد دارند. اما با اين وجود به علت کاهش ميزان بارندگي طي سال
آبي 86-87 که در 40
سال اخير بي سابقه بوده است، سطح اب سدهاي کشور به شدت پايين آمده و حجم
آنها کم شده است به طوري که ذخيره آب پشت سدهاي کشور تا نيمه تيرماه در
مقايسه با مدت مشابه سال گذشته با 46 درصد کاهش به 4/12 ميليارد مترمکعب رسيده است که اين رقم در مقايسه با سال گذشته 46درصد کاهش نشان مي دهد.در اين ميان سدهاي کرخه،دز، کارون 3، مسجد سليمان، شهيد عباسپور جز" سدهاي بحراني محسوب مي شوند و 3
سد گاوشان، جگين در استان هرمزگان و پيشين در جنوب شرقي سيستان و بلوچستان
جز" سدهايي هستند که نسبت به سدهاي ديگر از نظر کاهش و کسري آب در مخازن
وضعيت بهتري دارند.اين در حالي است که بحران شديد خشکسالي سال جاري علاوه
بر خسارتهاي فراواني که در توليد محصولات کشاورزي، حوزه آب هاي زيرزميني و
افزايش تعداد دشت هاي بحراني از نظر سطح آب هاي زيرزميني برجاي گذاشته، سبب
از دست رفتن حدود پنج هزار مگاوات از ظرفيت توليد نيروگاه هاي برق آبي شده
است که با افزايش ميزان دماي هوا و به تبع آن افزايش ميزان تبخير آب پشت
سدها و کاهش حجم و ارتفاع ذخيره مخازن سدهاي کشور، بر ميزان محدوديت
استفاده از نيروگاه هاي آبي نيز افزوده خواهد شد.بروز بحران خشکسالي به تبع
آن پر نشدن مخازن پشت برخي سدها و عدم امکان بهره برداري از ظرفيت و توان
نيروگاه هاي برق آبي کشور سبب وقوع خاموشي ها در برخي مناطق و استان هاي
کشور گرديده و از ابتداي تيرماه سال جاري با اعلام جداول اعمال خاموشي سعي
شده ضمن کاهش دامنه تاثيرات منفي و آني خاموشي ها، امکان برنامه ريزي براي
انجام فعاليت هموطنان در سراسر کشور فراهم شود.به گفته وزير نيرو مشکل
کمبود برق کشور مربوط به 15 سدي است که وظيفه توليد برق را دارند که از اين تعداد تنها 5
سد در توليد برق کارساز بوده که عمدتا نيز در خوزستان واقع هستند که به
نوعي مي توان گفت سدهاي کرخه،دز، مسجد سليمان، شهيد عباسپور و کارون 3 به عنوان سدهاي بحراني محسوب مي شوند چرا که سهم توليد 6 هزار و 500 مگاوات برق را دارند.البته با توجه به اين موضوع که بيش از 96 درصد خاک ايران در معرض خشکسالي قرار دارد براساس اطلاعات هواشناسي 17 استان کشور بين 51 تا 75 درصد و 12 استان کشور نيز کمتر از 50
درصد بارش به نسبت ميانگين بلندمدت مشابه داشتند. شدت خشکسالي در سال جاري
در استان هاي قم، مازندران ضعيف و در استان هاي تهران، آذربايجان شرقي،
اردبيل، قزوين، سمنان، خراسان شمالي، گلستان، زنجان، آذربايجان غربي، گيلان
و همدان متوسط و در استان هاي لرستان، خوزستان، اصفهان، خراسان جنوبي،
کردستان، کرمانشاه، يزد، چهارمحال و بختياري، خراسان رضوي و هرمزگان شديد و
در استان هاي فارس، کهگيلويه و بويراحمد، کرمان، ايلام و بوشهر بسيار شديد
مي باشد که در اين راستا براي جلوگيري از بوجود آمدن نارسايي ها در
اجتماعات بزرگ مديريت آبهاي شرب شهري و روستايي در اولويت قرار مي گيرند.
مدير عامل شرکت منابع آب ايران در اين خصوص با بيان اين که مديريت آب هاي
شرب شهري و روستايي در اولويت قرار دارند، مي گويد در راستاي مديريت آب در
شرايط کم آبي، اولويت ترميم با آب شرب شهرها و روستاها و در مراحل بعد
مصارف صنعتي، کشاورزي و خدمات مي باشد که اميدواريم با مديريتي که در سطح
مصارف شرب صورت مي گيرد از بوجود آمدن نارسايي ها در اجتماعات بزرگ جلوگيري
شود.مهندس محمودي با بيان اينکه وزارت نيرو به عنوان يکي از شاخصه هاي مهم
در بخش آب، سدسازي و ايجاد شبکه هاي آبياري و زهکشي را مد نظر قرار داده
است، ابرازداشت: در طول سال هاي گذشته به طور همزمان و هم فاز سدهاي متعددي
را به بهره برداري رسانده ايم و شبکه هاي زيادي را آغاز کرده ايم، اما از
نظر زماني در مقاطعي شبکه هاي آبياري و زهکشي از سدها عقب تر بودند که در
صدد هستيم در سال 87 اين مشکل مرتفع شده و شبکه هاي توزيع آب کشاورزي گامي به جلو بردارد. به گفته وي امسال 15 سد جديد آبگيري و افتتاح خواهد شد.
مقصودی
نگاهي به فناوري " بارورسازي
ابرها" در وضعيت خشكسالي
كاهش
بارندگي و بروز خشكسالي در كشور، سازمان هواشناسي كشور و وزارت نيرو را به فكر
استفاده از فناوري بارورسازي ابرها انداخته است. بارورسازي
ابرها يا CLOUD SEEDINGعبارت از
ريختن يا تزريق موادي مانند بلورهاي يديد نقره يا يخ خشك و غيره به داخل ابرهابه
منظور تغيير ساختمان ابر و تسريع در فرايند ايجاد بارش است. در
بارندگي طبيعي فقط درصد كمي از رطوبت موجود در ابرها به باران تبديل شده و به سطح
زمين ميرسد در حالي كه رطوبت موجود در جو و ابرها از مهمترين منابع آبي است. به اين
خاطر دانشمندان بر آن شدند كه توسط بارورسازي ابر، آب بيشتري را از درون ابرها
بيرون بكشند وباران بيشتري به سطح زمين برسانند. اين ذرات
توسط ژنراتورهاي قوي از سطح زمين به سطوح بالاي ابرها فرستاده ميشوند يا توسط
هواپيما درون ابر تزريق ميشوند. چنانچه
ژنراتوري قادر باشد در هر ساعت ۳۰گرم يديد
نقره را بسوزاند و به صورت هسته تراكم وارد جو كند به تدريج موجب افزايش بارندگي و
كاهش خشكي ميشود. توزيع
اين ذرات بايد موقعي صورت گيرد كه ابر داراي حركات صعودي بوده و توان صعود تا
ارتفاعي به دماي منهاي ۲۰درجه
سانتيگراد را داشته باشد تا باروري ابر صورت گيرد. نخستين
آزمايش باروري ابر در سال ۱۹۳۷در هلند
به وسيله يخ خشك صورت گرفت اما فعاليتهاي جدي در اين زمينه پس از جنگ جهاني دوم
آغاز شد. اولين
آزمايش موفق ايجاد باران مصنوعي توسط يك دانشمند آمريكايي و به وسيله يخ خشك انجام
شد كه پس از پنج دقيقه، ريزش باران در زير پايه ابر مشاهده شد. اكنون
پروژه بارورسازي ابرها در بيش از ۴۰كشور
دنيا انجام ميشود. بارورسازي ابر در ايران با هدف افزايش بارش در مناطق مركزي
ايران از سال ۱۳۷۷آغاز شد. بحران كم
آبي و شيوه بارورسازي ابرها دانشمندان
علوم جو تا بحال آزمایش های علمی گسترده ای را برای فناوری بارورسازی ابرها به
عنوان روشی موثر در جهت تعدیل آب و هوا به اجرا در آورده اند به طوری که اگر این
فناوری بدرستی مورد استفاده قرار گیرد، به نتایج شگفت آوری می توان دست یافت.
تاکنون هدف از بارورسازی ابرها تعدیل مه، تگرگ، باد و رعد و برق بوده؛ اما هدف
عمده در این خصوص افزایش بارش باران و برف است. طبق
اطلاعات به دست آمده از کشورهای عضو سازمان هواشناسی جهانی، هم اکنون طرح
بارورسازی ابرها در بیش از 40 کشور جهان انجام می شود. اين
رادارها مي توانند تمام سيستم هاي ورودي از غرب و جنوب غرب کشور به منطقه عملياتي
را رصد کنند و مشخصات دقيق آن را شامل ارتفاع ابر، ضخامت و تراکم آن ، برش هاي
افقي و عمودي از ابرها، ميزان بارش لحظه اي و تجمعي و نقاط حادثه زا در ابر را
بررسي کرده و براي تصميم گيري درخصوص عمليات باروري ابرها در اختيار بگذارند. بارورسازي ابرها، نياز ايران در مبارزه با خشکسالي طرح
باروري ابرها با استفاده از هواپيما و ژنراتورهاي زميني درفاصله زماني سال هاي
57-53 به منظور افزايش ذخيره آبي سدهاي لتيان و کرج در رودخانه هاي جاجرود و کرج و
همچنين ازسال 1368 با استفاده از ژنراتورهاي زميني در شيرکوه اجرا شد. مرحله جديد
اجراي اين طرح با استفاده از هواپيماي مخصوص از بهمن سال 1377 آغاز شد و تاکنون 4
پروژه در بخش هاي مرکزي ايران و استان هاي گيلان، مازندران و گلستان به اجرا در
آمده است. اجراي اين طرح ها موفقيت هايي را در راستاي افزايش نزولات جوي به طور
ساليانه داشته است ولي طبق بررسي هاي انجام شده در سراسر جهان، زمان مناسب راي
اظهار نظر قطعي در مورد نتايج طرح هاي باروري ابرها، مستلزم اجراي حداقل 5 پروژه
متوالي در يک منطقه مي باشد. تاکنون
تحقيقات وسيعي در مورد تاثيرات زيست محيطي باروري ابرها صورت گرفته است. اما از
آنجا که در پروژه مذکور در ايران بيشتر از يدور نقره استفاده مي شود، لذا بر تاثير
اين ترکيب تاکيد بيشتري مي شود. به طور کلي يدورنقره جزو مواد سمي نيست و چون در آب
غيرقابل حل است لذا مسموميت ايجاد نمي کند. غلظت يدور نقره در آب باران ناشي از
عمليات باروري ابرها، بين 2-48 واحد در تريليون گزارش شده است در حالي که اين
مقدار کمتر از يک هزارم ميزان مجاز در آب آشاميدني است. زمان
تأثير مواد باروري 20 دقيقه بعد از تزريق است و باتوجه به سرعت و حرکت ابر، در
فاصله حدود 50-40 کيلومتري محل تزريق اثرات بارورسازي نمايان مي شود. طاهره ساعدی استان
خراسان رضوي از سال آينده تحت پوشش عمليات بارورسازي ابرها قرار مي گيرد. دكتر
رسول زرگر، معاون وزير نيرو در امور آب در مصاحبه اختصاصي با خبرنگار ما با اعلام
اين خبر گفت، قرار است تاپايان سال جاري 2 دستگاه رادار در تهران و خراسان رضوي
نصب شود و با نصب اين رادارها از سال آينده اجراي عمليات بارورسازي ابرها در
خراسان رضوي براي مقابله با كم آبي و تعديل آب و هوا امكان پذير مي شود. اجراي
فرآيند بارورسازي ابرها از چندين سال پيش در كشور شروع شده و با همكاري روس ها،
فناوري آن به ايران انتقال يافته است. اين پروژه، يك پروژه ملي است و براي بعضي از
مناطق كشور جنبه حياتي دارد. خبرنگار ما در گفتگو با دكتر رسول زرگر، ابعاد مختلف
پروژه بارورسازي ابرها و تأثير شگرف آن بر رفع معضل كم آبي را مورد بررسي قرار
داده است كه مشروح گفتگو از نظر شما مي گذرد: - عمليات بارورسازي ابرها در دنيا از چه زماني آغاز شده است؟ از
سال 1946 كشورهاي روسيه و آمريكا طرح تعديل آب و هوا را با بارورسازي ابرها آغاز
كردند. فناوري مربوط به بارورسازي ابرها تاكنون در اختيار اين دو كشور و تعداد
معدودي كشورهاي ديگر بوده است. هرساله حدود 130 تا 150 پروژه در 50 كشور دنيا
انجام مي شود. كشورهاي عراق، پاكستان، امارات و كشورهاي مشترك المنافع در استفاده از
اين فناوري سابقه داشته اند اما سوريه يكي از كشورهاي پيشرفته در بهره وري از اين
دانش محسوب مي شود به طوري كه در اين كشور عمليات بارورسازي به طور روزمره انجام
مي شود. - از چه زماني عمليات مذكور در ايران اجرا شده است؟ در
ايران براي اولين بار در سال 1353 عمليات بارورسازي در منطقه سد لتيان و رودخانه
جاجرود انجام شد كه نوع فناوري به كار گرفته در آن متفاوت با امروز بود بدين شكل
كه فرآيند با شليك هوايي از روي كوه به سمت ابر انجام مي شد. از سال 1353 تا 57
چندين بار عمليات تكرار شد ولي بعد از انقلاب، اولين بار در سال 1373 توسط رئيس
جمهور وقت دستور فعال شدن اين طرح داده شد. در
قوانين آب كشور يكي از وظايف وزارت نيرو در تأمين آب شهروندان، بهره برداري از روش
علمي بارورسازي ابرهاست. در همين راستا در سال 77 مركز بارورسازي ابرها در شهر يزد
ايجاد شد. - هدف از بارورسازي ابرها چيست؟ افزايش
ميزان بارندگي، جابجايي زماني و مكاني بارش، از بين بردن مه به ويژه در سطح جاده
ها، جلوگيري از بارش تگرگ به منظور كاهش آسيب ناشي از آن و صاف كردن آسمان براي
انجام نمايش و مانورهاي هوايي از جمله مواردي است كه عمليات بارورسازي ابرها به آن
منظور انجام مي شود. خير،
باتوجه به اين كه دوره «ابرناكي» به ويژه در فلات مركزي در هر سال از آذر شروع مي
شود و تا آخر ارديبهشت ادامه دارد ما نيز عمليات بارورسازي را در اين دوره 6 ماهه
انجام مي دهيم. - بارورسازي ابرها تا چه ميزان مي تواند در تغيير اقليم يا كاهش خشكسالي و
كم آبي موثر باشد؟ يدور
نقره و نيتروژن موادي هستند كه باتوجه به فيزيك و طول و عرض ابر مورد استفاده قرار
مي گيرند. استفاده از فناوري هاي ديگر مثل كاربرد يخ خشك و يا فناوري هاي نوين در
عمليات مذكور در دستور كار مي باشد. - آيا امكان دارد عمليات بارورسازي در نقطه اي انجام شود و ابر در مكاني
ببارد كه قابل پيش بيني نبوده است به عنوان مثال به جاي گيلان در خراسان ببارد و
باعث ايجاد حوادث غيرمترقبه مثل سيلاب شود؟ خير،
حتي در مراحل آغازين پروژه شايعاتي منتشر شد مبني بر اين كه ابرهاي بارورسازي شده
در ايران، در افغانستان باريدند ولي اين درست نبود. زماني كه پروژه در مرحله
مطالعاتي و پژوهش قرار داشت ما توانستيم با اين عمليات با كم آبي و خشكسالي در
گيلان مقابله كنيم. من متذكر مي شوم پس از بارورسازي ابرها توسط هواپيماي ويژه و
يك تيم متخصص، حدود 20 تا 30 دقيقه طول مي كشد تا ابر ببارد. بنابراين عمليات تحت
كنترل قرار دارد. باتوجه به سرعت ابر مكان بارش مشخص مي شود و عمليات بارورسازي
باتوجه به اين محاسبات انجام مي شود. در
اين زمينه 3 دسته ابر وجود دارند، بعضي ابرها توان باران زايي دارند، بعضي
اصلا" قدرت بارش ندارند ولي در اين ميان ابرهايي هستند كه در شرايط عادي نمي
بارند ولي با بارورسازي مصنوعي مي توان آنها را وادار به بارش كرد. رادارهاي نصب
شده بر روي زمين جبهه هوا و ابري را كه وارد ايران مي شود رصد و بررسي مي كنند و
متخصصان با تشخيص نوع و جهت حركت ابر مي توانند قابليت بارورسازي ابر را تعيين
كنند. - عمليات بارورسازي چگونه انجام مي شود؟ اگر
ابري براي بارورسازي مناسب بود هواپيماي ويژه اين كار، به سمت ابر حركت مي كند و
به داخل آن مي رود، (اين هواپيما برخلاف هواپيماهاي معمولي كه از ابر گريزان هستند
به داخل آن مي رود) در اين مرحله گروه متخصصان و كارشناسان داخل هواپيما به بررسي
شرايط و ويژگي هاي ابر مي پردازند و مجددا" آن را از نظر قابليت بارورسازي مي
سنجند و در صورت مثبت بودن آزمايش، عمليات با شليك گلوله هاي يدور نقره انجام مي
شود. اين گلوله ها پس از طي 50 متر شروع به سوختن مي كند. دوده يدور نقره باعث جذب
ذرات آب موجود در ابر و نهايتا" ايجاد قطره مي شود و پس از تشكيل قطرات درشت،
ابر شروع به بارش مي كند و همان طور كه گفته شد فاصله زماني بين بارورسازي و آغاز
بارش حدود 20 تا 30 دقيقه است. -
آيا استفاده از يدور نقره، مشكلات زيست محيطي و بهداشتي براي انسان ايجاد نمي كند؟ - رضا كهولي، مخترع ايراني، طرحي درباره شيوه متفاوتي در بارورسازي ابرها
داده و در آن پيشنهاد شده بود از منوكسيد نيتروژن براي عمليات استفاده شود، آيا
اداره آب وزارت نيرو اين طرح را بررسي كرده است؟ تمام
مكاتبات رضا كهولي از همان ابتدا در اين جا موجود است (دكتر زرگر تمام مكاتبات را
به ما نشان مي دهد) كهولي تمام اطلاعات اوليه در اين رابطه رااز مركز بارورسازي
ابرها و معاونت وزارت درامور آب درخواست كرده بود كه برايش ارسال شد. ما در جريان
جزئيات طرح مذكور قرار داريم و از كنار هيچ طرحي بي توجه نمي گذريم. اين طرح، يك
طرح آزمايشگاهي است و ما در نظر داريم پس از گذراندن دوره يك ساله آتي و اتمام
قرارداد با روسيه و به ويژه بومي سازي فناوري، آن را مورد مطالعه و بررسي قرار
دهيم. بررسي و پيگيري طرح كهولي در دستور كار قرار دارد تا پس از بومي سازي فناوري
در صورت امكان به مراحل اجرايي برسد.
سال 1946 در آزمایشگاه های تحقیقاتی جنرال الکتریک نیویورک تحقیقاتی انجام شد که
به تعدیل حجم عظیمی از ابرها با هزینه مناسب منجر شد. از افرادی که در این زمینه
نقش بسزایی ایفا کرده اند، می توان به برنارد ونگوت و وینست شیفر اشاره کرد.
دانشمندان علوم جو براساس کشفیات اولیه، آزمایش های علمی گسترده ای را برای کاربرد
فناوری بارورسازی ابرها به عنوان روشی موثر در جهت تعدیل آب و هوا به اجرا درآورده
اند.
فرآیندهای طبیعی ابر و بارش:
جو علاوه بر اکسیژن، نیتروژن و گازها حاوی مقادیر متغیری از بخار آب است. مقدار
بخار آب موجود در جو، در یک حجم مشخص با بالا رفتن دما افزایش می یابد. رطوبت نسبی
یکی از معیارهای اندازه گیری بخار آب است. می توان گفت رطوبت نسبی درصدی از بخار
آب موجود در هوا در مقایسه با بیشترین مقدار بخار آبی است که هوا می تواند در خود
نگاه دارد. به عنوان مثال، اگر دمای مجاور سطح زمین 25 درجه سانتی گراد و تراکم
بخار آب نصف بیشترین مقدار موجود در آن درجه حرارت باشد، رطوبت نسبی 50 درصد خواهد
بود. وقتی حجم هوایی با مشخصات فوق سرد می شود، با صعود به ناحیه فشار هوای کمتر
رطوبت نسبی افزایش می یابد. ضمن این که تراکم نسبی بخار آب و هوای خشک ثابت می
ماند. در این حالت، اگر دما به 12 درجه سانتی گراد برسد، رطوبت نسبی به صددرصد
خواهد رسید که در این حالت می گوییم هوا اشباع شده است.
اگر سرد شدن ادامه یابد، میزان بخار اضافه به میزان مورد نیاز برای حفظ حالت اشباع
به قطرات ابر تبدیل می شوند. قطرات ابر در اطراف هسته های میعان ابر به وجود می
آید. ذرات هوا و نیز میکروسکوپی معلق در جو همیشه وجود دارند، آنهایی که نسبتا
بزرگ و جاذبه الرطوبه هستند، به عنوان هسته های میعان ابر، مناسب تر هستند. از
آنجایی که جو حاوی هسته های میعان زیادی است، بنابراین بیشتر ابرها از قطرک های
کوچک با تراکم زیاد تشکیل شده اند.
بارورسازی ابرها در ایران:
حدود 10 سال از راه اندازی مرکز ملی بارورسازی ابرها می گذرد که مسوولان این مرکز
معتقدند، تاکنون اقدامات فراوانی در زمینه کسب دانش فنی باروری ابرها، ایجاد مرکزی
با عنوان مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، خرید هواپیما و تجهیزات مخصوص
بارور کردن ابرها و تهیه رادارهای هواشناسی انجام شده است. مسوولان این امر
معتقدند، در این سالها موضوع باروری ابرها از جایگاهی ویژه در کشور و منطقه
برخوردار است. به طوری که از سوی مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در سال
آبی 85- 86 در مساحتی حدود یک سوم کشور این فعالیت انجام شد. وزارت نیرو براساس
ماده 19 قانون ملی شدن آب ها و ماده 29 قانون توزیع عادلانه آب وظیفه استحصال آب
از طریق باروری ابرها را به عهده دارد. جز این ماده قانونی، صورتجلسه ای نیز با
سازمان هواشناسی مبادله شده که براساس آن وظیفه تحقیقات درخصوص باروری ابرها به
عهده سازمان هواشناسی است و وظیفه انجام مطالعات و اجرای طرح های باروری ابرها را
وزارت نیرو عهده دار شده است.
براساس گزارش های منتشر شده، طرح باروری ابرها در سال آبی 85 - 86 با استفاده از 2
فروند هواپیمای مجهز به تجهیزات مخصوص باروری ابرها از ابتدای آذر 1385 در محدوده
ای به شعاع 400 کیلومتر از مرکز یزد که شامل استان های یزد، کرمان، فارس، اصفهان،
چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد و بخش هایی از استان های خراسان رضوی و
جنوبی، قم و سمنان می شود، به اجرا درآمده است که این فعالیت ها تداوم خواهد یافت.
همچنین بر اساس گزارش مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، در طول دوره
عملیات به راه اندازی مجدد رادارهای هواشناسی مستقر در استان های یزد و کرمان
اقدام شد و سایت راداری کوهپایه اصفهان نیز به بهره برداری رسید ...
يکي از نکات مهم در طراحي و اجراي طرح هاي باروري ابرها، نياز آبي منطقه و تاثير
اقتصادي اجراي طرح باروري ابرهاست که اين نکات در طراحي منطقه اجراي عمليات باروري
ابرها در نواحي مرکزي کشور نقش ويژه اي داشته است.
هم اکنون طرح باروري ابرها در قالب يک طرح مطالعاتي و اجرايي و در طول دوره اجراي
عمليات ، ظرفيت بارورسازي ابرها در منطقه را بررسي مي کند و سپس به نتايج به دست
آمده به همراه تامين امکانات سخت افزاري و نرم افزاري ، بستري براي اجراي عمليات
باروري ابرها در ديگر نقاط کشور فراهم مي کند.
همه ما شاهد ظهور ابرهايي در آسمان بوده ايم که از بارش باران دريغ کرده اند.
بارش تابع ايجاد شرايط و عواملي است که تا فراهم نشود، قطره باراني هم از آسمان
نخواهيد چکيد، محققان براي تسهيل فرآيند بارش ابرها، به ايجاد اين شرايط به طور
مصنوعي روي آوردهاند.
اين پروسه که از آن تحت عنوان بارورسازي ابر ياد مي شود، با اهداف متفاوتي صورت مي
گيرد.
هر عملي که به طور مصنوعي باعث تحريک و تغيير در فرآيندهاي دروني ابر شود، باروري
ابر ناميده مي شود. اين عمل ممکن است با اضافه کردن موادي خاص تحت عنوان عامل هاي
باروري به منظور افزايش يا کاهش بارش انجام شود. در حال حاضر عمليات باروري ابرها
با اهداف مختلف ازجمله افزايش بارش در منطقه، جلوگيري از بروز بعضي بلاياي طبيعي از
قبيل سيل، تگرگ، رعد وبرق، انتقال زماني و مکاني بارش، زدودن مه مزاحم، تعدي آب
وهوا، ايجاد بارش برف در ارتفاعات و... اجرا مي شود.
در حال حاضر بيش از 40 کشور دنيا مبادرت به انجام پروژه هاي عملياتي و تحقيقاتي
باروري ابرها مي کنند. طبق گزارش رسمي سازمان هواشناسي جهاني در سال 2001 ميلادي،
بيش از 100 پروژه تعديل آب و هوا در دنيا اجرا شده است. هر ساله 40 پروژه باروري
ابرها در آمريکا انجام مي شود. علاوه بر آن کشورهايي مانند روسيه،استراليا، چين و
کانادا دراين زمينه پيشرفت هاي زيادي داشته اند. همچنين پروژه هاي زيادي حتي در
کشورهاي خشک و نيمه خشک همچون کشورمان در حال اجراست.
از جمله روش هاي اجراي باروري ابرها مي توان به استفاده از شبکه ژنراتورهاي زميني،
اجراي عمليات با هواپيما، استفاده از ژنراتورهاي تزريق هواپيمايي، شغل هاي پيرو
تکنيک و سيستم پرتاب راکت اشاره کرد. هم اکنون درايران از هواپيماهاي مخصوص باروري
ابرها مجهز به سيستم تزريق مواد پيروتکنيک حاوي يدور نقره و نيتروژن مايع استفاده
مي شود.
لازم به ذکر است که در هر عمليات باروري از مقدار ناچيزي يدورنقره استفاده مي شود
و از طرفي تحقيقات به عمل آمده در دنيا تاکنون هيچ گونه عوارض زيست محيطي را نشان
نداده است. علاوه براين درايران براي باروري ابرها از ازت مايع استفاده مي شود که
پس از انتشار در هوا، به سرعت تبديل به گاز مي شود و هيچ گونه آلودگي ايجاد نمي
کند.
باروري ابرها يکي از شاخه هاي علم تعديل آب و هواست که شامل تاثيرگذاري بر سيستم
هاي ابري موجود مي باشد ولي قابليت توليد ابر را ندارد. اولين شرط تاثيرگذاري بر
يک سيستم ابري، وجود ابر است و بدون وجود آن تاثيرگذاري مفهومي نخواهد داشت. دومين
شرط،وضعيت ابر از لحاظ ارتفاع، گستردگي، تراکم، ميزان آب موجود در ابر و سرعت حرکت
سيستم است و باتوجه به مشخصات دقيق ابر شامل دما، فشار،رطوبت، سرعت، ميزان آب
موجود در ابر و ساير پارامترهاي مورد نظر مي توان اجراي عمليات را برنامه ريزي
کرد.
بنابراين مي توان گفت: که باروري ابرها راهي براي افزايش بارندگي است ولي در شرايط
خشکسالي، کل ميزان بارندگي محدود خواهد بود. البته بايد در نظرداشت که در صورت
وجود ابر مناسب، باروري ابرها تا حدي شدت خشکسالي را کم خواهد کرد.گفتگو با
معاون وزیر نیرو در باره بارور سازی ابرها در ایران
- مركز بارورسازي ابرها در چه سالي به وجود آمد؟
- شما مي گوييد ازاين پس بارورسازي ابرها بدون كمك گرفتن از متخصصان روسي انجام مي
شود؛ در اين باره توضيح دهيد.
پس از ايجاد مركز بارورسازي ابرها قراردادي 5 ساله با روسيه منعقد و براساس آن
روسيه متعهد شد طي 5 سال 1- نيروي انساني ايراني را آموزش دهد تا نيروي متخصص در
اين زمينه تربيت شود 2-فناوري مربوط به عمليات را به ايران انتقال دهد 3- تجهيزات
مورد نياز طرح را تأمين كند و در مرحله آخر هدايت كلي كار را برعهده داشته باشد.
اين پروژه متأسفانه به خاطر بعضي ديدگاه ها، از سال 81 تا 84 متوقف بود ولي از سال
گذشته با نگاه ويژه دولت مجددا" از سر گرفته شد و قرارداد با روسيه -كه يك
سال ديگر از آن باقي مانده بود - دوباره فعال و كار پيگيري شد. باتوجه به اين كه
در مدت اين 5 سال متخصصان ايراني، صاحب فناوري بارورسازي ابرها شده اند پس از
اتمام قرارداد با روسيه عمليات به همت كارشناسان ايراني انجام مي شود و ما در حال
حاضر مشغول بومي سازي اين دانش هستيم.
- آيا بارورسازي ابرها در تمام سال امكان پذير است؟
- در حال حاضر چه استان هايي تحت پوشش عمليات بارورسازي ابرها قرار دارند و باتوجه
به كم آبي هاي سال هاي اخير در خراسان رضوي آيا امكان بهره وري از اين پروژه براي
مقابله با كم آبي در اين استان وجود دارد؟
در حال حاضر عمليات با مركزيت يزد و با شعاع 400 كيلومتر انجام مي شود كه 4 استان
يزد، كرمان، فارس و چهارمحال و بختياري را به طور كامل و بخش هايي از استان هاي
خراسان جنوبي، رضوي، قم و سمنان را تحت پوشش خود دارد. در حال حاضر ما از 3 رادار
ويژه اين عمليات در نقاطي مثل يزد و اصفهان بهره مي بريم ولي درصدديم تاپايان سال
جاري 2 رادار ديگر در خراسان رضوي و تهران نصب كنيم كه با نصب اين 2 رادار تمام
فلات مركزي و حداقل 15 استان تحت پوشش پروژه قرار مي گيرد بدين ترتيب ما خواهيم
توانست عمليات بارورسازي ابرها را از سال آينده در خراسان رضوي آغاز كنيم تا به
رفع مشكل كم آبي در مشهد و استان خراسان رضوي كمك كنيم.
براساس روش هاي علمي تخمين و اندازه گيري كه در نقاط مختلف دنيا و ايران به اين
منظور صورت گرفته مشخص شده است كه بارورسازي ابرها مي تواند حدود 5 تا 25 درصد
ميزان بارش در يك منطقه را افزايش دهد بنابراين تأثير چشمگيري در مقابله با كم آبي
خواهد داشت.
- در حال حاضر از چه موادي براي بارورسازي ابرها بهره گرفته مي شود؟
- هزينه صرف شده براي اين عمليات چقدر بوده است؟
تاكنون 3 ميليون دلار هزينه كل پروژه شده كه 2 ميليون دلار آن صرف خريد تجهيزات
لازم و يك ميليون دلار براي هزينه هاي ديگر استفاده شده است گلوله هاي يدور نقره
هر كدام 10 دلار هزينه داشته است ولي در حال حاضر خود متخصصان ايراني اين گلوله ها
را توليد مي كنند.
در هر هواپيما 10 كارشناس و متخصص به طور دقيق و از نزديك عمليات را تحت نظر دارند
و زمان و مكان و ميزان تقريبي بارش را تعيين مي كنند.
- آيا مي توان تمام ابرها را بارور كرد؟ ابرهاي مورد نظر چگونه شناسايي مي
شوند؟
مابراساس استانداردهاي كشورهاي اروپايي از اين ماده استفاده مي كنيم باتوجه به اين
كه مي دانيم اين استانداردها بالاتر از استانداردهاي ايران است. ميزان يدور نقره
به كار برده شده در اين عمليات بسيار كم است به عنوان مثال در طول 6 ماهي كه پروژه
در منطقه بسيار وسيعي از فلات مركزي انجام مي شود فقط 5 كيلوگرم يدور نقره مصرف مي
شود بنابراين ميزان يدور نقره وارد شده در خاك و آب اصلا" در حدي نيست كه
مشكلات زيست محيطي و بهداشتي ايجاد كند.
با سلام خدمت يكايك هم ولايتي هايم